Ιστορίες της δραχμής

 Tου Πασχου Mανδραβελη

Αν σε ένα ξερονήσι ναυαγήσει μια ομάδα ανθρώπων με ένα τεράστιο μπαούλο γεμάτο λεφτά και δεν υπάρχει άλλος πλούτος να παραχθεί, σε δύο μήνες -το πολύ- οι άνθρωποι αυτοί θα έχουν πεθάνει της πείνας. Ασχέτως του μπαούλου και ασχέτως του τι περιέχει αυτό· ευρώ, δραχμές, δολάρια κ.λπ. Το νόμισμα συμβολίζει τον πλούτο, δεν είναι πλούτος. Στο τέλος της ημέρας θα πρέπει να έχεις κάτι να φας και όχι απλώς να πληρώσεις.

Γι’ αυτό και είναι ανόητη η συζήτηση περί επιστροφής στη δραχμή. Μεταθέτει την προσοχή μας από το βασικό πρόβλημα της οικονομίας που είναι η παραγωγή της και όχι τα χαρτιά με τα οποία θα συναλλάσσονται οι μη παραγωγοί της. Οσες δραχμές και αν τυπώσουμε, αν αυτές δεν αντικατοπτρίζουν πραγματικό πλούτο είναι τσάμπα έξοδα και τσάμπα μελάνη.
Βεβαίως, σε έναν πολύπλοκο κόσμο (και όχι στο ξερονήσι του παραδείγματός μας) τα νομισματικά παίζουν ρόλο. Για παράδειγμα, αν η Ελλάδα δεν είχε μπει στο ευρώ και μπορούσε να τυπώνει αφειδώς δραχμές, οι αγορές θα της είχαν επιτεθεί πολύ νωρίτερα. Ετσι, η διαδικασία της εσωτερικής υποτίμησης που τώρα ζούμε θα είχε γίνει νωρίτερα και από χαμηλότερο σημείο. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να δανείζεται φθηνά· οι διορθώσεις θα ήταν διαρκείς και γι’ αυτό πιο ήπιες. Για να το πούμε διαφορετικά: η αποτυχία των αγορών δεν ήταν το 2008 - 2009, ήταν όλη την προηγούμενη περίοδο όταν δάνειζαν κουτσούς - στραβούς με το ίδιο επιτόκιο.
Σήμερα είναι πολλοί εκείνοι που υποστηρίζουν ότι πρέπει να επιστρέψουμε στον «χαμένο παράδεισο» της δραχμής, που θα έχει όλο και περισσότερα χαρτιά συναλλαγής, δηλαδή πληθωρισμό 20 - 25%. Τι θα κερδίσουμε; Εντάξει! Κάποιοι θα βγάλουν το αριστερό τους γινάτι. Οι λαφαζάνηδες τω πνεύματι φαντάζονται ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα βάλει μπουρλότο στον καπιταλισμό και πένητες οι τραπεζίτες θα ζητούν συγχώρεση από τα λαϊκά δικαστήρια που αναγκαστικά θα στηθούν. Αυτό που αποσιωπούν όμως είναι ότι με ή χωρίς Κολοκοτρώνη στα χαρτιά, η οικονομία πάλι θα πρέπει να προσαρμοστεί. Με δεδομένο δε ότι δεν θα υπάρχει ο εξωτερικός δανεισμός (αν μάλιστα... καταρρεύσει ο καπιταλισμός, δεν θα υπάρχει πουθενά δανεισμός) η προσαρμογή θα γίνει πολύ βίαια. Θα τρώμε ό,τι παράγουμε, δηλαδή λιγότερα (1,7 δισ. ευρώ ήταν το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων το 2010, 2,2 δισ. το 2009) και λόγω έλλειψης πετρελαιοειδών θα κινούμαστε με ό,τι έχουμε· κάρα, ιππήλατα κ.λπ. Οι ανοησίες που ακούγονται ότι ιδιώτες κάνουν τις εισαγωγές και δεν θα αλλάξει τίποτε παρά τη χρεοκοπία και την επιστροφή στη δραχμή είναι προς εντυπωσιασμό των αδαών. Σε τι νόμισμα θα συναλλάσσονται οι ιδιώτες; Θα εισάγουν σε ευρώ και θα πουλάνε σε δραχμές; Κι αυτό θα κάνει την ευημερία του πληθυσμού μεγαλύτερη;
Κακά τα ψέματα. Η Ελλάδα δεν έχει άλλο δρόμο πέρα από την παραγωγική αναδιάρθρωση της οικονομίας της. Αυτό γίνεται με οργανωμένη δουλειά και απελευθέρωση της οικονομίας. Οχι με διαφορετικά χαρτιά. Θα γίνει αν αφήσουμε τους νέους να δουλέψουν αντί να τους προσλαμβάνουμε στο Δημόσιο. Το μόνο που θα κάνει η επιστροφή στη δραχμή θα είναι -πέρα από τις δυσκολίες και την αύξηση του κόστους συναλλαγών- μια τεράστια ανακατανομή του πλούτου. Οχι προς όφελος των ασθενεστέρων ούτε καν των πλουσιοτέρων. Θα είναι ανακατανομή υπέρ των αετονύχηδων, αυτών δηλαδή που μας οδήγησαν ώς εδώ.