Η προβολή της "Ωραίας της Ημέρας" με την
Κ. Ντενέβ, η άτακτη φυγή του διορισμένου από τη Χούντα υπουργού Δικαιοσύνης- συνταγματολόγου μετά τη συνάντηση με φοιτητές του κρατούμενους, ο υπαρχιφύλακας που έδωσε στοιχεία για βασανιστήρια στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Αναμνήσεις από τις φυλακές της Αίγινας...
"Δεν θα ξεχάσω την Ωραία της Μέρας στη φυλακή", γράφει ο πολιτικός κρατούμενος,
Παύλος Ζάννας, για την προβολή της ταινίας του Μπουνιουέλ, μέσα στις φυλακές της Αίγινας τον Δεκέμβριο του 1969.
Ο Π. Α. Ζάννας, καταδικάστηκε στη δίκη των έξι του κλιμακίου της
Δημοκρατικής Άμυνας Θεσσαλονίκης. Μέσα στη φυλακή ξεκίνησε την μετάφραση του εμβληματικού έργου του Μαρσέλ Προυστ Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο".
Παράλληλα, κατέγραφε πολύ προσεκτικά τα
διάφορα γεγονότα της φυλακής, σχόλια και σκέψεις του: "Πώς μπόρεσε να περάσει η Κατρίν Ντενέβ από τα σίδερα, μαζί με τους Μασίστες και τον Άγιο Νεκτάριο; Η Κατρίν με τον έρωτα κι ο Λουίς με τα αινίγματά του και τις καμπάνες και τα κουδουνάκια του ν΄ αντηχούν στ΄ αφτιά μας".
"Κι εμείς εκεί (οι έξι και οι άλλοι φίλοι), μαζί με τους εγκληματίες, τους πρεζάκηδες, τους νταβατζήδες, τους ομοφυλόφιλους, που μπροστά σ΄ αυτό το απρόσμενο θέαμα θαύμαζαν ή ηδονίζονταν βουβοί. Κανένας δεν σφύριξε, κανένας δεν είπε τις συνηθισμένες προστυχιές, έκπληξη, σεβασμός. Παρακολουθήσαμε ζωντανεμένα τα όνειρά μας, τις αναμνήσεις μας, τη ζωή που μας έλειπε", λέει.
Η
αίθουσα προβολών, δίπλα στο αναρρωτήριο των φυλακών, κατασκευάστηκε από τους πολιτικούς κρατούμενους του Εμφυλίου Πολέμου το 1946-47. Οι προβολές γίνονταν μία φορά τον μήνα με ταινίες που παίζονταν στον κινηματογράφο του νησιού.
Οι έξι της Δημοκρατικής Άμυνας Θεσσαλονίκης, στους οποίους αναφέρεται ο Παύλος Ζάννας, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου, βρέθηκαν διασπαρμένοι σε διαφορετικά κελιά των φυλακών της Αίγινας. Πρόκειται για τους
Στέλιο Νέστορα,
Γιώργο Σιπητάνο (πέθανε το 2009),
Σωτήρη Δέδε,
Αργύρη Μαλτσίδη και
Κώστα Πύρζα.
Σε διπλανό κελί, στην ίδια αχτίνα των φυλακών της Αίγινας, είχε μεταχθεί από τις φυλακές Αβέρωφ, ο πολιτικός κρατούμενος της Δημοκρατικής Άμυνας,
Γεράσιμος Νοταράς. Καταδικασθείς από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών σε κάθειρξη 8 ετών, είχε υποστεί βασανιστήρια στο καταδρομικό"Έλλη".
Ο Γ. Νοταράς, επικεφαλής σήμερα, των
Ιστορικών Αρχείων της Εθνικής Τράπεζας, μεταφέρει μνήμες από την οργάνωση της ζωής των κρατουμένων στις φυλακές της Αίγινας. Τους τρόπους που επινοούσαν για να βάλουν στην φυλακή -παρακάμπτοντας την λογοκρισία- πολιτικά βιβλία για τα μαθήματα των κρατουμένων και για τις ιδιωτικές στιγμές ανάγνωσης.
Την επιθεώρηση στη φυλακή του
Ηλία Κυριακόπουλου (καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης) διορισμένου υπουργού Δικαιοσύνης, που κατέληξε σε άτακτη οπισθοχώρηση, λοιδορούμενος από τους κρατούμενους.
"Μπαίνει ο Κυριακόπουλος στον πρώτο θάλαμο, δεν του μιλάει κανείς. Μπαίνει στον δεύτερο θάλαμο, βλέπει τον
Σωτήρη Δέδε, φοιτητή του από το Πανεπιστήμιο και του λέει: "Σωτήρη, λυπάμαι που σε βλέπω εδώ".
"Κι εγώ λυπάμαι που σας είχα δάσκαλο του Συνταγματικού Δικαίου", απαντά ο Δέδες. Πάει δίπλα, βλέπει τον Στέλιο Νέστορα, που ήταν βοηθός στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ. Του τραβάει ένα "μπερτάχι" ο Στέλιος, άλλο πράμα. Ο Κυριακόπουλος, στο μεταξύ, συνοδεύεται από τον διευθυντή των φυλακών, κουστωδία ασφαλιτών κ.λ.π.
Γύρω από τον Στέλιο Νέστορα μαζεύεται ομάδα κρατουμένων, ανάμεσά τους και ο γιατρός
Ανδρέας Αρχοντάκης (πέθανε το 1982), ο οποίος λέει στον Κυριακόπουλο: "Έξω από την πρώτη αχτίνα, επιβήτορα της δικαιοσύνης. Εδώ χτυπάει η ελεύθερη καρδιά των Ελλήνων. Κανείς δεν τόλμησε να παρέμβει. Τα μάζεψαν κι έφυγαν".
Στην Αίγινα, οι πολιτικοί κρατούμενοι οργανώθηκαν δραστήρια... Έκαναν τον
υπομνηματισμό και όλη την
προετοιμασία για τις
καταγγελίες, που θα κατέληγαν στο
Συμβούλιο της Ευρώπης με μαρτυρίες για τα βασανιστήρια και άλλες παραβιάσεις των δημοκρατικών ελευθεριών.
Παρατίθεται η μαρτυρία του
Γεράσιμου Νοταρά: «Ο
Φοίβος Ιωαννίδης, δικηγόρος, είχε δημιουργήσει μία δίαυλο με έναν καταπληκτικό υπαρχιφύλακα, ονόματι
Νισταζάκη, (δεν ζει πια), ο οποίος έβγαλε από την φυλακή όλο το υλικό που του εμπιστευτήκαμε. Το παρέδωσε στη
Μάρω, την γυναίκα του Φοίβου Ιωαννίδη, εκείνη με τη σειρά της το παρέδωσε στην Αργίνη Γούτου (αδελφή του Παύλου Ζάννα) κι εκείνη το έστειλε στο εξωτερικό. Πράγματα που συγκλόνισαν το Συμβούλιο της Ευρώπης».
«Είχαμε
ραδιοφωνάκι στην Αίγινα. Ακούγαμε τα νέα (τα δικά μας), συχνά μόλις την επομένη μέρα ίσως και την ίδια. Για τα βασανιστήρια, την επίσκεψη λ.χ του Κυριακόπουλου, τις μεταγωγές… Γινόταν καλή δουλειά… άμεση», τον επιβεβαιώνει από την Θεσσαλονίκη ο δικηγόρος
Στέλιος Νέστωρ -γενικός γραμματέας, σήμερα, του Δ.Σ του
Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης- καταδικασθείς σε κάθειρξη 16 ½ χρόνων από το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης και κρατούμενος αρχικά στην Αίγινα επί σχεδόν δύο χρόνια.
«Έπρεπε να περάσουν οι μέρες, οι μήνες, τα χρόνια. Κάναμε μέχρι και
μαθήματα μεταξύ μας. Εγώ δίδασκα σε φοιτητές νομικής -συγκρατούμενούς μου νομικά και σε άλλους αγγλικά. Ο Νοταράς -ως γαλλομαθής- γαλλικά. Ο Δέδες γερμανικά, ο Κώστας Σοφούλης μαθηματικά. Έπρεπε να περάσουν ανώδυνα οι μέρες, οι μήνες, τα χρόνια. Έτσι, γράφτηκε (έγραψα) κι ένα θεατρικό έργο. Με πρωταγωνιστές τον Καραγκιόζη και τους γνωστούς του συντρόφους (Βεληγκέκα κ.α). Υπάρχουν αποσπάσματα τραγωδιών μέσα. Τα ερμηνεύει ο χορός. Πρωταγωνιστές είναι ο Καραγκιόζης και οι γνωστοί του σύντροφοι. Το παίξαμε τις Απόκριες του 70 σ΄ ένα κελί… Έπαιζα εγώ κιθάρα και άλλοι τραγουδούσαν…», θυμάται.
Διαβάστε επίσης:
Όταν η Αθήνα "ξύπνησε" με εμβατήρια
Ο "Λεωνίδας" που σφύριζε την "Ενάτη" στη φυλακή
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ, Νατάσσα Δομνάκη - Βίκυ Χαρισοπούλου
και nooz.gr
