Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΡΤΗ
Σε αναζήτηση τρόπων που θα επιτρέψουν στην ελληνική οικονομία να αρχίσει να ανακάμπτει μετά από ένα χρόνο, έχουν αποδυθεί το τελευταίο διάστημα Αθήνα και Βρυξέλλες. Γίνεται, μάλιστα, λόγος για ένα σχέδιο τύπου «Μάρσαλ», προκειμένου να δοθεί ισχυρή ώθηση, ώστε να βγει η οικονομία από το τέλμα στο οποίο βρίσκεται ήδη. Ο όρος που ήδη χρησιμοποιείται είναι «αναδιοργάνωση».
Η Αθήνα έχει διαμηνύσει ότι συμφωνεί πλήρως μ’ ένα τέτοιο σχέδιο, το οποίο όμως προχωρεί πολύ αργά. Το θετικό, πάντως, είναι ότι στην προσπάθεια αυτή υπάρχουν αρκετοί που έχουν κατανοήσει τι θα συμβεί σε περίπτωση ελληνικής χρεοκοπίας, αλλά και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από μια μακρόχρονη οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Και όλοι αυτοί, που είναι σημαντικοί κοινοτικοί αξιωματούχοι, βοηθούν προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Πρόκειται μεταξύ άλλων για τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τον Χέρμαν Βαν Ρομπάι και τον Μανουέλ Μπαρόζο, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά ότι η πατρίδα του, η Πορτογαλία, θα είναι η πρώτη που θα πληρώσει μια επιδείνωση της ελληνικής κρίσης.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρθηκε στο θέμα αυτό σε συνάντηση που είχε με αρκετούς ευρωβουλευτές, μεταξύ των οποίων και με Έλληνες. Παρών στη συνάντηση ήταν και ο πρόεδρος της Ευρωζώνης. Φαίνεται πως οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν εξασφαλίσει τη σιωπηρή, έστω, συγκατάθεση της Άνγκελα Μέρκελ. Επί του παρόντος, πάντως, το σχέδιο δεν έχει πάρει συγκεκριμένη μορφή, κάτι που δεν αποκλείεται να γίνει μέχρι το φθινόπωρο.
Βέβαιο θεωρείται, όμως, ότι οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν την Ελλάδα, ώστε η οικονομία της να αρχίσει να αναπτύσσεται. Προς αυτή την κατεύθυνση και μόνο θα είναι η συμβολή τους, καθώς δεν θέλουν η όποια βοήθειά τους να έχει την τύχη των κονδυλίων του σχεδίου Μάρσαλ.
Το θέμα συζητήθηκε στην προχτεσινή σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό, όπου ο κ. Παπανδρέου τόνισε την ανάγκη να υπάρξει ένα αναπτυξιακό πακέτο που «θα τρέχει παράλληλα με το Μεσοπρόθεσμο» και θα χρηματοδοτηθεί είτε από την τρόικα, είτε μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τίποτα, πάντως, δεν πρόκειται να μας χαριστεί. Και ήδη στο πλαίσιο αυτού του αδιαμόρφωτου σχεδίου, έχουν ενταχθεί θέματα επενδύσεων γερμανικών, γαλλικών αλλά και άλλης εθνικότητας επιχειρήσεων. Ήδη ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Βόλφκανγκ Σόιμπλε έχει μιλήσει για το γερμανικό ενδιαφέρον σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς η Γερμανία διαθέτει την απαραίτητη τεχνολογία.
Και μπορεί ο κ. Σόιμπλε να έκανε λόγο για ηλιακή ενέργεια, ωστόσο το ενδιαφέρον των Γερμανών είναι πολύ μεγάλο και για την παραγωγή ενέργειας μέσω της γεωθερμίας. Επίκειται μάλιστα η προκήρυξη διαγωνισμού για τέσσερα πεδία γεωθερμίας, στον Έβρο, στην περιοχή του Νέστου, στη Χίο και στη Σαμοθράκη. Τα τέσσερα αυτά πεδία μπορούν να δώσουν μονάδες συνολικής ισχύος περί τα 300 μεγαβάτ.
Η γερμανική πλευρά ενδιαφέρεται και για τα πεδία γεωθερμίας τα οποία έχει δεσμεύσει εδώ και πολλά χρόνια η ΔΕΗ, αλλά δεν τα έχει αξιοποιήσει. Θα είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να συνεργαστούν οι Γερμανοί με τη ΔΕΗ, συνεργασία την οποία θα επιδιώξουν να αξιοποιήσουν αν ιδιωτικοποιηθεί η εταιρεία.
Γερμανικό ενδιαφέρον εκδηλώνεται και για περιφερειακά αεροδρόμια, κυρίως εκείνα της Κέρκυρας, της Ρόδου και της Μυκόνου, αλλά και για την κατασκευή του νέου αεροδρομίου του Ηρακλείου στο Καστέλι. Και η Χόχτιφ, η οποία είχε ανακοινώσει την πώληση των μετοχών της στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», δείχνει έτοιμη να υπαναχωρήσει, ακόμη και να αυξήσει τη συμμετοχή της, αν έχει πιθανότητες να αναλάβει τη διαχείριση και των άλλων αεροδρομίων.
Μεγάλο ενδιαφέρον για τα περιφερειακά αεροδρόμια έχουν εκδηλώσει και οι Γάλλοι, όπως και για το Καστέλι. Ενδιαφέρονται και για το «Ελ. Βενιζέλος», αν φύγει η Χόχτιφ, αλλά και για την ΕΥΑΘ και τον Ιππόδρομο, όπως και για τους τερματικούς σταθμούς του τρένου στον Πειραιά και τη Λάρισα.
Φλερτ κι από Πεκίνο
Για όλα αυτά, πλην των θεμάτων ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, μεγάλο ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει και οι Κινέζοι. Το ενδιαφέρον αυτό γνωστοποιήθηκε προσωπικά στον Γιώργο Παπανδρέου, πριν από μια εβδομάδα, από τον υφυπουργό Διεθνών Σχέσεων του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας Λιου Ζιεγί, ένα από τα ισχυρότερα στελέχη του κόμματος.
Ο κ. Ζιεγί βρέθηκε στην Αθήνα επικεφαλής πολυμελούς αντιπροσωπείας του ΚΚΚ, πήρε μέρος στη συνεδρίαση του Συμβουλίου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και συναντήθηκε κατ΄ ιδίαν με τον πρωθυπουργό. Στη συνάντηση αυτή συζητήθηκε και το ενδεχόμενο επίσκεψης του κ. Παπανδρέου στην Κίνα, η οποία είχε, αρχικά προγραμματιστεί για τις 21-24 Ιουλίου. Πλην όμως, οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του προέδρου της χώρας και του Γ.Γ. του κόμματος είχαν ως αποτέλεσμα να αναβληθεί η επίσκεψη.
Οι πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν ότι ο Κινέζος αξιωματούχος επανέλαβε στον πρωθυπουργό την πρόθεση της χώρας του όχι μόνο να επενδύσει στην Ελλάδα, αλλά και να βοηθήσει στο ξεπέρασμα της κρίσης, αγοράζοντας ελληνικά ομόλογα, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας με την Ευρωζώνη, για την ενίσχυση των αδύναμων οικονομιών.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που διατυπώθηκε κάτι τέτοιο, ούτε ήταν η πρώτη φορά που ο κ. Παπανδρέου το είδε θετικά. Άλλωστε, υπό την πίεση των διεθνών οίκων και την ατολμία των Ευρωπαίων εταίρων, πάντα αναζητούσε διέξοδο για τη χρηματοδότηση της οικονομίας, καθώς μετά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης η χώρα δεν είχε περιθώρια δανεισμού από τρίτους. Τα περιθώρια αυτά τα είχε πριν από την υπογραφή της σύμβασης, αλλά κάποιοι χειρισμοί της ηγεσίας του Υπουργείου Οικονομικών τον Ιανουάριο του 2010, «έκαψαν» το συγκεκριμένο χαρτί.
Μέχρι το τέλος καλοκαιριού «κλειδώνει» το νέο πακέτο
Tης ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΠΑΝΟΥ
Όλα όσα δεν έκαναν οι ηγεσίες της Ευρωζώνης και η ελληνική κυβέρνηση στη διάρκεια της τελευταίας πέτρινης χρονιάς, επιχειρούν να τα πραγματοποιήσουν μέχρι το τέλος του θερμού ελληνικού καλοκαιριού. Η έκδοση ευρωομολόγου επανέρχεται στο τραπέζι. H δυνατότητα επαναγοράς χρέους, επίσης. Η συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών στην εθελοντική μετακύλιση των ελληνικών ομολόγων προωθείται ταχέως. Η αναπτυξιακή-επενδυτική βοήθεια βρίσκεται στο επίκεντρο των συνομιλιών κορυφής. Και η σύγκρουση με τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης αποκτά δυναμική τελικής αντιπαράθεσης.
Στο Γιούρογκρουπ της προσεχούς Δευτέρας ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος θα κληθεί από τους ομολόγους του να τους πείσει, για τη βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσει άμεσα σε ραγδαίες ιδιωτικοποιήσεις, σε δραματικές περικοπές κρατικών δαπανών και σε δομικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν μεσοπρόθεσμα την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Από την πλευρά του, αναμένεται να ζητήσει οριστικοποίηση του επόμενου προγράμματος στήριξης τον Σεπτέμβριο, προκειμένου να έχει θετικές ειδήσεις προς ανακοίνωση η κυβέρνηση, όταν θα βρεθεί αντιμέτωπη με νέες «πλατείες» και ενδεχομένως με ένα ιδιότυπο «κοινωνικό χρεοστάσιο» (άρνηση πληρωμής φόρων, λογαριασμών ΔΕΗ).
Κοινοτικές πηγές υποστηρίζουν ότι οι εταίροι αντιμετωπίζουν με έντονη δυσπιστία τις κυβερνητικές δεσμεύσεις και ζητούν αυστηρή προσήλωση στην εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος. Μόνο έτσι θα ανταποδώσουν με εκταμίευση κοινοτικών πόρων για πολιτικές συνοχής (απασχόληση, προστασία αποκλεισμένων), με παροχή τεχνικής βοήθειας για την άρση των ελληνικών δυσλειτουργιών (καταπολέμηση φοροδιαφυγής, γραφειοκρατίας, αγκυλώσεων της διοίκησης), με επενδυτικές πρωτοβουλίες που θα φέρουν θέσεις εργασίας και αλλαγή ψυχολογίας στην ελληνική αγορά που ασφυκτιά.
Θετικές εξαγγελίες
Η θετική ανταπόκριση Μπαρόζο στο αίτημα Παπανδρέου να μηδενιστεί η εθνική συμμετοχή στα προγράμματα του ΕΣΠΑ, ικανοποίησε το Μέγαρο Μαξίμου. Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Γ. Γλυνός θα βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με το γραφείο του προέδρου της Κομισιόν, προκειμένου να προωθηθούν κοινοτικά προγράμματα άμεσης υλοποίησης. Ανακούφιση προκάλεσε στην Αθήνα και η εξαγγελία του Επιτρόπου Όλι Ρεν που άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο έκδοσης ευρωομολόγου ακόμη και μέχρι το τέλος του 2011, εφόσον συμφωνηθούν οι βασικές πρόνοιες για την ενιαία οικονομική διακυβέρνηση.
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, το Βερολίνο μεταθέτει τις οριστικές αποφάσεις σχετικά με το ελληνικό πρόβλημα για το Σεπτέμβριο. Η νέα στήριξη στην Ελλάδα που θα καλύπτει τις δανειακές της ανάγκες μέχρι το τέλος του 2014, θα προέλθει από τέσσερις πηγές χρηματοδότησης: τις χώρες της Ευρωζώνης μέσω του EFSF, το ΔΝΤ, τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων και τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών. Το συνολικό ποσό μπορεί να φτάσει τα 110 δισ. ευρώ, με συμμετοχή της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ να κυμαίνεται στα 50 με 60 δισ. ευρώ.
Η επίσημη δικαιολογία για την καθυστέρηση στην ανακοίνωση του «πακέτου», είναι ότι δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαβουλεύσεις με τους ιδιώτες ομολογιούχους. Ήδη έχουν δεχτεί να συμμετάσχουν στις συζητήσεις τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου και της Ιταλίας, που κατέχουν ελληνικά ομόλογα. Εκτιμάται γενικά ότι η συμμετοχή θα ξεπεράσει το 80%. Συζητούνται διάφορα σενάρια για τον τρόπο μετακύλισης του χρέους, ώστε να μην εκληφθεί ως πιστωτικό γεγονός από τις αγορές. Είναι προφανές πλέον για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι το παιχνίδι ξεπερνά τα στενά εθνικά όρια και συνδέεται με την υπερβολική ισχύ εξωθεσμικών κέντρων που κρατούν στα χέρια τους την τύχη του ευρώ.
Υπόγειος πόλεμος
Η απειλή να υποβαθμιστεί η Ελλάδα σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας», από τον οίκο S&P, αν η Ευρωζώνη υιοθετήσει τη γαλλική πρόταση για συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στη νέα στήριξη της χώρας, αλλά και η απίστευτη υποβάθμιση της Πορτογαλίας κατά 4 βαθμίδες από τη Moody’s, δεν επιτρέπουν παρερμηνείες.
Στις Βρυξέλλες δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι απώτερος στόχος των οίκων αξιολόγησης και εκείνων που τους υποκινούν δεν είναι η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, αλλά μια γενικευμένη αναταραχή, ώστε να εμπλακούν και άλλες χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα και υψηλό χρέος, όπως η Ισπανία, η Ιταλία (απειλήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με υποβάθμιση) και το Βέλγιο.
Μια ανάφλεξη στην Ευρωζώνη, ακόμη κι αν δεν οδηγήσει στη διάλυσή της, θα εξελιχθεί σε «γιορτή» για τους κερδοσκόπους που έχουν ποντάρει κατά του ευρώ.
Η Κομισιόν αναμένεται να φέρει το φθινόπωρο πρόταση για τον περιορισμό της δύναμης των Οίκων αυτών και την ενίσχυση της διαφάνειας στη λειτουργία τους. Διότι σήμερα η αλληλεξάρτηση που έχουν με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι περισσότερο από ύποπτη. Εξετάζονται διάφορα σενάρια, μεταξύ των οποίων και η απαγόρευση στους Οίκους να αξιολογούν χώρες της Ευρωζώνης που βρίσκονται σε καθεστώς μνημονίου, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία.
Το πλήρες κείμενο του μνημονίου 4 δόθηκε χθες στην δημοσιότητα από το υπουργείο Οικονομίας και περιέχει έναν ορυμαγδό νέων μέτρων που ακόμα και εαν περάσουν από την ελληνική κοινωνία είναι αδύνατον να υλοποιηθούν στους χρόνους που πρέπει. Παρά το γεγονός ότι το νέο μνημόνιο θα χρειάζονταν σελίδες επί σελίδων σχολιασμού το 
