Τουλάχιστον ένα εκατομμύριο άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο, σε παγκόσμια κλίμακα, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Για το λόγο αυτόν η 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί από τον ΠΟΥ, ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, προκειμένου να εστιάσει την παγκόσμια προσοχή στο τραγικό γεγονός.
Δραματικά είναι και τα στοιχεία στην Ελλάδα, καθώς οι αυτοκτονικές τάσεις εμφανίζονται αυξητικές, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.
Όπως δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επιστημονικός υπεύθυνος της τηλεφωνικής γραμμής «Παρέμβαση για την Αυτοκτονία 1018», (24ωρη λειτουργία πανελλαδικά με την εποπτεία του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης), που λειτουργεί στο πλαίσιο του Φορέα Ανάπτυξης και Κοινωνικού Κεφαλαίου για την Αντιμετώπιση του Κοινωνικού Αποκλεισμού «Κλίμακα», ψυχίατρος, Κυριάκος Κατσαδώρος, οι κλήσεις στην τηλεφωνική γραμμή για το οκτάμηνο του 2011 έχουν υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το 2010, ενώ ένας στους τέσσερις καλούντες αναφέρει ότι αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, επιβεβαιώνοντας ότι ο φαύλος κύκλος δυσκολιών που ισχυροποιείται από την οικονομική κρίση, λειτουργεί ως ένας από τους αποφασιστικούς παράγοντες αρνητικών επιπτώσεων στην ψυχική υγεία των ατόμων
Χαρακτηριστικά, οι κλήσεις στο 1018 για το έτος 2010 ξεπέρασαν τις 2500, ενώ ήδη στο οκτάμηνο του 2011 έχουν ξεπεράσει τις 5.000.
«Το ανησυχητικό δεν είναι μόνο η τεράστια αύξηση του αριθμού κλήσεων, αλλά και το γεγονός ότι πλέον έχει διαφοροποιηθεί ο λόγος που οι άνθρωποι αυτοί ζητούν βοήθεια. Το 2008 και το 2009 οι περισσότεροι που τηλεφωνούσαν είχαν ψυχικά προβλήματα. Αυτοί που απευθύνονται πλέον σ΄εμάς, έχουν οικονομικά προβλήματα και είναι σε αδιέξοδο», λέει ο κ. Κατσαδώρος.
Όπως τονίζει, η αυτοκτονία μπορεί να προληφθεί, αρκεί να υπάρξει ευαισθητοποίηση του στενού και ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος, καθώς το άτομο που σκέφτεται να αυτοκτονήσει εμφανίζει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως αύξηση της κατανάλωσης του αλκοόλ, αϋπνία, σκεπτικισμός και εσωστρέφεια.
Μάλιστα, όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κατσαδώρος, η «Κλίμακα» σχεδιάζει να ξεκινήσει ένα μεγάλο ενημερωτικό πρόγραμμα ευαισθητοποίησης των επαγγελματικών ομάδων, που έρχονται σε επαφή με πολύ κόσμο, όπως οδηγοί ταξί, κομμωτές-κομμώτριες κ.α.
Αύριο, μέλη της «Κλίμακας» θα μεταβούν στο Πεκίνο για να παρακολουθήσουν το διεθνές συνέδριο για την πρόληψη των αυτοκτονιών. Επιστρέφοντας και έχοντας τα νέα δεδομένα θα ξεκινήσει και η ενημερωτική εκστρατεία ευαισθητοποίησης της κοινωνίας.
«Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι η δημιουργία μίας τεχνικής στρατηγικής πρόληψης κατά των αυτοκτονιών», τονίζει ο κ. Κατσαδώρος και προσθέτει ότι προς αυτή την κατεύθυνση θα εργαστεί η «Κλίμακα».
Η «Κλίμακα» -που λειτουργεί στην Ελλάδα από το 2007- τονίζει σε ανακοίνωσή της ότι «δεδομένης της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας, η φετινή επέτειος της 10ης Σεπτεμβρίου προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι η οικονομική κρίση και η ανασφάλεια, που αυτή προκαλεί, μπορούν να οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών, οι οποίες συνήθως εμφανίζονται συχνότερα σε ανέργους απ’ ότι σε εργαζόμενους».
Όπως επισημαίνει η «Κλίμακα», οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους και καταγράφουν τη δραματική εξέλιξη ενός παγκόσμιου φαινομένου, για το οποίο στην Ελλάδα οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα οι αυτοκτονίες είναι 2 με 3 φορές περισσότερες από τις ανθρωποκτονίες. Επιπλέον, κατά τη δεκαετία 1995-2005 αυτοκτόνησαν 3.500 άτομα, ενώ αντίστοιχα οι θάνατοι από AIDS κατά τα έτη 1982 έως και το 2007 ήταν 1.552.
Η Ελλάδα παραδοσιακά κατέχει μία από τις τελευταίες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης, με βάση το δείκτη θνησιμότητας λόγω αυτοκτονίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, που επεξεργάζεται η «Κλίμακα», 4.042 άνθρωποι πέθαναν αυτοκτονώντας στην Ελλάδα, το διάστημα 1999-2009. Από τους οποίους, οι 3.288 ήταν άντρες και οι 754 γυναίκες (αναλογία αντρών-γυναικών 4 προς 1).
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι αυτοκτονίες στην Ελλάδα ακολουθούν αυξητική τάση. Το 2009 καταγράφηκαν 393 αυτοκτονίες (333 άντρες και 58 γυναίκες), σε σχέση με 328 αυτοκτονίες το 2007 (268 άντρες και 60 γυναίκες). Παράλληλα, δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες, που εκτιμάται ότι είναι δέκα με είκοσι φορές περισσότερες (σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας).
Η πλειονότητα των αυτοκτονιών στην Ελλάδα πραγματοποιείται με βίαιη μέθοδο και συγκεκριμένα δια απαγχονισμού. Το 2009, 57% των ανδρών και 55% των γυναικών αυτοκτόνησαν με αυτό τον τρόπο. Η 2η σε συχνότητα μέθοδος για τους άντρες ήταν η χρήση πυροβόλου όπλου (συχνότερα κυνηγετικού όπλου), ενώ για τις γυναίκες η δηλητηρίαση.
Το 2009 οι περισσότεροι αυτόχειρες στην Ελλάδα ήταν άντρες 50-59 ετών (67 θάνατοι). Στις γυναίκες, οι περισσότερες αυτοκτονίες σημειώθηκαν στις ηλικιακές ομάδες 30-39 (11 θάνατοι) και 40-49 ετών (11 θάνατοι). Εντούτοις, οι υψηλότεροι δείκτες θνησιμότητας λόγω αυτοκτονίας, τόσο για τους άντρες, όσο και για τις γυναίκες, σημειώθηκαν στην ηλικιακή ομάδα 80+ ετών, γεγονός που υποδηλώνει τον αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας που διατρέχουν οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας.
Όπως επισημαίνεται, η αύξηση των αυτοκτονιών συνδέεται άμεσα με την οικονομική κρίση, καθώς η άνοδος της ανεργίας, σε ποσοστό 1%, συνεπάγεται αύξηση του δείκτη θνησιμότητας κατά 1,5 άτομο ανά 100.000 άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το άτομο χωρίς εργασία είναι 2-3 φορές περισσότερο πιθανό να αυτοκτονήσει απ’ ό,τι ένας εργαζόμενος, ενώ η αύξηση της ανεργίας κατά 3% συνδέεται με 4,5% αύξηση των αυτοκτονιών στον γενικό πληθυσμό.
Τα νέα σε ηλικία άτομα, που δεν εργάζονται, κινδυνεύουν πολύ περισσότερο στο να εκδηλώσουν κάποια ψυχική ασθένεια σε σχέση με άτομα που έχουν εργασία, ενώ τα άτομα με μεγάλα χρέη κινδυνεύουν 2-3 φορές περισσότερο να εκδηλώσουν μείζονα κατάθλιψη, ή κάποια άλλη ψυχική ασθένεια, συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό και η αδυναμία αποπληρωμής των χρεών είναι πιθανό να οδηγήσει σε αυτοκτονικό ιδεασμό.
Η εργασιακή ανασφάλεια που βιώνει ο σύγχρονος εργαζόμενος αυξάνει κατά 33% την πιθανότητα εμφάνισης κάποιας ψυχικής διαταραχής.
Η «Κλίμακα», λόγω της σοβαρότητας του προβλήματος των αυτοκτονιών, πραγματοποιεί μία ευρύτερη προσπάθεια πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου στην Ελλάδα, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ερευνητικό έργο και επιστημονικές ανακοινώσεις, εκπαίδευση διαφόρων επαγγελματικών ομάδων, δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης μέσα από ημερίδες, ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά σποτ, συνεντεύξεις στα ΜΜΕ, έντυπο ενημερωτικό υλικό και διάφορες εκδηλώσεις.
Στο πλαίσιο δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, απόψε στις 18:30 η «Κλίμακα» θα πραγματοποιήσει, για 3η φορά την εκδήλωση «Χορεύουμε για τη Ζωή ενάντια στην αυτοκτονία» («Dance for Life»).
Πρόκειται για χορευτικό δρώμενο το οποίο θα λάβει χώρα στο Θησείο με τη συμμετοχή εθελοντών χορευτών, αλλά και του κοινού.
Η εκδήλωση θα γίνει υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, σε συνεργασία με τον Κοινωνικό Συνεταιρισμό (3ου Το.Ψ.Υ Ν. Αττικής) «Κλίμαξ plus» και με την υποστήριξη του δήμου Αθηναίων.
Ο Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Μιχελάκης, αναφερόμενος στην ομιλία του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
