20/04/2011 
(Από το EuropeanVoice.com)
Την περίοδο 2007-08, όταν η οικονομική κρίση οφείλονταν ακόμη στα επισφαλή (sub-prime) δάνεια, οι Ευρωπαίοι αισθάνονταν ανώτεροι των Αμερικανών. Οι τραπεζίτες της Ευρώπης γνώριζαν πως δεν πρέπει να μοιράζουν ασύστολα δάνεια τύπου NINJA (no income, no job, no assets) όπως οι Αμερικάνοι συνάδελφοί τους.
Σήμερα όμως, αυτό το αίσθημα ανωτερότητας εξαφανίστηκε. Και οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τη κρίση χρέους που τους έπληξε. Οι τράπεζες της Ιρλανδίας και της Ισπανίας ανακαλύπτουν πως οι πελάτες τους χάνουν τις δουλειές και το εισόδημά τους, καθώς η κρίση στις κατασκευές (και όχι μόνο) χτυπάει τις εθνικές τους οικονομίες. Και σίγουρα, ένα δάνειο στο πορτογαλικό ή στο ελληνικό κράτος, μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί ως δάνειο NINJA.
Ο δανεισμός στις χώρες και στις τράπεζες της ευρωπαϊκής περιφέρειας είναι πλέον αντίστοιχος με τα άλλοτε επισφαλή δάνεια στις ΗΠΑ, που οδήγησαν στη κρίση. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν να μάθουν πολλά από την αμερικανική περίπτωση.
Το πρώτο μάθημα είναι ότι παρά το περιορισμένο μέγεθος των επισφαλών δανείων, η κρίση μπορεί να αναπτυχθεί σε τεράστιο βαθμό, εξαιτίας του ότι το υπερβολικά απλωμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν μπορεί να αντεπεξέλθει ούτε σε μικρές απώλειες. Το συνδυασμένο χρέος της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, και της Πορτογαλίας είναι μικρό σε σχέση με την οικονομία της ευρωζώνης, όμως το όλο τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης είναι ακόμη τόσο αδύναμο, που τα προβλήματα αυτών των χωρών με το χρέος τους, μπορούν εύκολα να προκαλέσουν μια συστημική κρίση.
Ένα δεύτερο μάθημα είναι ότι για να αντιμετωπιστεί δραστικά η κρίση, χρειάζεται μια γερή δόση ρευστότητας. Και μετά, αφού σταθεροποιηθεί το οικονομικό σύστημα, απαιτείται ένας συνδυασμός αναδιάρθρωσης του χρέους και επανακεφαλαιοποίησης. Ακολούθησε όμως η ΕΕ αυτή τη συνταγή;
Μετά από κάποιους δισταγμούς, η Ευρώπη έδειξε πως μπορούσε να διαχειριστεί τη πρώτη φάση, δηλαδή μια εισροή χρημάτων για να αποτραπεί η συστημική κατάρρευση. Η Ελλάδα και η Ιρλανδία χρηματοδοτήθηκαν, μόλις αποκλείστηκαν από τις αγορές. Και στη τελευταία ευρωπαϊκή Σύνοδο ανακοινώθηκε η δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού στήριξης (ESM) με δυνατότητα χορήγησης δανείων έως και €500 δισ.
Το παραπάνω ποσό ισοδυναμεί με το πρόγραμμα TARP που άρχισε να ισχύει από το 2008 στις ΗΠΑ, με σκοπό την αποτροπή κατάρρευσης των αμερικανικών τραπεζών. Ο μηχανισμός αυτός μπορεί να είναι αρκετός για να λύσει τις ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, και της Πορτογαλίας. Με λίγη αισιοδοξία, μπορεί να βοηθήσει και την Ισπανία.
Όπως όμως τα $700 δισ του TARP δεν εξαφάνισαν τη νευρικότητα των αγορών το 2008, έτσι και το ESM δεν φάνηκε να εντυπωσιάζει τους επενδυτές. Τα ασφάλιστρα κινδύνου στα χρέη της Ελλάδας και της Ιρλανδίας δεν μειώθηκαν. Και μάλιστα τα αντίστοιχα της Πορτογαλίας αυξήθηκαν, αφού οι οίκοι αξιολόγησης υποβάθμισαν περαιτέρω την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας.
Στην Αμερική, το σημείο καμπής επήλθε όταν έγιναν τα τεστ αντοχής στις τράπεζες στις αρχές του 2009. Αυτά τα τεστ θεωρήθηκαν αξιόπιστα, και το αποτέλεσμά τους ώθησε τις αρχές της χώρας να αναγκάσουν αρκετές τράπεζες να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους. Κάτι ανάλογο όμως δεν έγινε στα αντίστοιχα ευρωπαϊκά τεστ. Και όπως φαίνεται, ούτε τα νέα φετινά τεστ θα είναι ιδιαίτερα αυστηρά. Ο λόγος για αυτό είναι απλός: Οι αμερικανικές αρχές δοκίμασαν τις αντοχές των τραπεζών στο να μπορούν να αντέξουν τη πτώση που οι αγορές φοβόντουσαν. Αντιθέτως, οι ευρωπαϊκές αρχές αρνούνται να δοκιμάσουν το σενάριο το οποίο φοβούνται πιο πολύ οι αγορές, και που είναι οι απώλειες στα δάνεια προς κράτη και τράπεζες της περιφερειακής Ευρώπης.
Ένα τρίτο μάθημα βγαίνει από μια λίγο πολύ άγνωστη πτυχή της αμερικανικής εμπειρίας. Η μείωση του χρέους είναι σχετικά εύκολη υπόθεση στις ΗΠΑ, επειδή η νομοθεσία περιορίζει την αποπληρωμή κάποιου στεγαστικού έως την αξία του ακινήτου. Επιπλέον, η αμερικανική νομοθεσία περί χρεοκοπίας μπορεί να απαλλάξει κάποιον απ τα χρέη του, μέσα σε ελάχιστους μήνες.
Φυσικά, τα εκατομμύρια των προσωπικών πτωχεύσεων και οι κατασχέσεις ακινήτων στην Αμερική, κάθε άλλο παρά δημοφιλείς είναι. Παρέχουν όμως μια ανακούφιση, επιτρέποντας στα νοικοκυριά να κάνουν μια νέα αρχή. Αυτό είναι που επιτρέπει την αργή αλλά σταθερή αύξηση της κατανάλωσης στις ΗΠΑ.
Αντιθέτως, η αναδιάρθρωση του χρέους, τόσο για τράπεζες όσο και για κυβερνήσεις, θεωρείται πολιτικά απαράδεκτη στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει πως η κρίση της Ευρώπης θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από την αντίστοιχη αμερικανική. Τα νοικοκυριά της Ισπανίας και της Ιρλανδίας θα βασανίζονται επί δεκαετίες προκειμένου να αποπληρώσουν στεγαστικά δάνεια που πήραν, και τα οποία όμως δεν μπορούν πλέον να εξυπηρετήσουν. Η δε ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει μια ατέλειωτη διαδοχή περικοπών δαπανών, με το κάθε βήμα να είναι πιο δύσκολο από το προηγούμενο, και την οικονομία της σε περιδίνηση.
Η ανακούφιση από το χρέος, προκάλεσε ελάχιστα προβλήματα στα αμερικανικές τράπεζες, επειδή ένα σημαντικό μέρος των επισφαλών δανείων που είχαν χαρακτηριστεί με ΑΑΑ, είχε διατεθεί σε εύπιστους ξένους. Ένα μεγάλο μέρος των απωλειών στα επισφαλή αυτά δάνεια φορτώθηκε στις πλάτες τραπεζών της Β. Ευρώπης, καθιστώντας τις ανίκανες να αντέξουν περαιτέρω απώλειες από ενδο-ευρωπαϊκά δάνεια. Αυτό όμως το ζήτημα πρέπει να οδηγήσει σε ένα δυναμικό πρόγραμμα επανακεφαλαιοποίησης, και όχι σε κάποια αδύναμα stress tests.
Η Ευρώπη κάνει ένα βασικό λάθος, χαρακτηρίζοντας ως ταμπού δυο θεμελιώδεις θεραπείες της κρίσης της: την αναδιάρθρωση του χρέους και τα δυνατά αξιόπιστα τεστ αντοχής των τραπεζών της. Όσο οι Σύνοδοι της ΕΕ επιμένουν σε αυτή τη λάθος επιλογή, η κρίση θα εξαπλώνεται, έως ότου τελικά απειλήσει τη συνολική σταθερότητα του οικονομικού συστήματος ολόκληρης της ευρωζώνης.
S.A.
Πηγή: ANTINEWS - EuropeanVoice.com
Την περίοδο 2007-08, όταν η οικονομική κρίση οφείλονταν ακόμη στα επισφαλή (sub-prime) δάνεια, οι Ευρωπαίοι αισθάνονταν ανώτεροι των Αμερικανών. Οι τραπεζίτες της Ευρώπης γνώριζαν πως δεν πρέπει να μοιράζουν ασύστολα δάνεια τύπου NINJA (no income, no job, no assets) όπως οι Αμερικάνοι συνάδελφοί τους.
Σήμερα όμως, αυτό το αίσθημα ανωτερότητας εξαφανίστηκε. Και οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τη κρίση χρέους που τους έπληξε. Οι τράπεζες της Ιρλανδίας και της Ισπανίας ανακαλύπτουν πως οι πελάτες τους χάνουν τις δουλειές και το εισόδημά τους, καθώς η κρίση στις κατασκευές (και όχι μόνο) χτυπάει τις εθνικές τους οικονομίες. Και σίγουρα, ένα δάνειο στο πορτογαλικό ή στο ελληνικό κράτος, μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί ως δάνειο NINJA.
Ο δανεισμός στις χώρες και στις τράπεζες της ευρωπαϊκής περιφέρειας είναι πλέον αντίστοιχος με τα άλλοτε επισφαλή δάνεια στις ΗΠΑ, που οδήγησαν στη κρίση. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν να μάθουν πολλά από την αμερικανική περίπτωση.
Το πρώτο μάθημα είναι ότι παρά το περιορισμένο μέγεθος των επισφαλών δανείων, η κρίση μπορεί να αναπτυχθεί σε τεράστιο βαθμό, εξαιτίας του ότι το υπερβολικά απλωμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν μπορεί να αντεπεξέλθει ούτε σε μικρές απώλειες. Το συνδυασμένο χρέος της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, και της Πορτογαλίας είναι μικρό σε σχέση με την οικονομία της ευρωζώνης, όμως το όλο τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης είναι ακόμη τόσο αδύναμο, που τα προβλήματα αυτών των χωρών με το χρέος τους, μπορούν εύκολα να προκαλέσουν μια συστημική κρίση.
Ένα δεύτερο μάθημα είναι ότι για να αντιμετωπιστεί δραστικά η κρίση, χρειάζεται μια γερή δόση ρευστότητας. Και μετά, αφού σταθεροποιηθεί το οικονομικό σύστημα, απαιτείται ένας συνδυασμός αναδιάρθρωσης του χρέους και επανακεφαλαιοποίησης. Ακολούθησε όμως η ΕΕ αυτή τη συνταγή;
Μετά από κάποιους δισταγμούς, η Ευρώπη έδειξε πως μπορούσε να διαχειριστεί τη πρώτη φάση, δηλαδή μια εισροή χρημάτων για να αποτραπεί η συστημική κατάρρευση. Η Ελλάδα και η Ιρλανδία χρηματοδοτήθηκαν, μόλις αποκλείστηκαν από τις αγορές. Και στη τελευταία ευρωπαϊκή Σύνοδο ανακοινώθηκε η δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού στήριξης (ESM) με δυνατότητα χορήγησης δανείων έως και €500 δισ.
Το παραπάνω ποσό ισοδυναμεί με το πρόγραμμα TARP που άρχισε να ισχύει από το 2008 στις ΗΠΑ, με σκοπό την αποτροπή κατάρρευσης των αμερικανικών τραπεζών. Ο μηχανισμός αυτός μπορεί να είναι αρκετός για να λύσει τις ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, και της Πορτογαλίας. Με λίγη αισιοδοξία, μπορεί να βοηθήσει και την Ισπανία.
Όπως όμως τα $700 δισ του TARP δεν εξαφάνισαν τη νευρικότητα των αγορών το 2008, έτσι και το ESM δεν φάνηκε να εντυπωσιάζει τους επενδυτές. Τα ασφάλιστρα κινδύνου στα χρέη της Ελλάδας και της Ιρλανδίας δεν μειώθηκαν. Και μάλιστα τα αντίστοιχα της Πορτογαλίας αυξήθηκαν, αφού οι οίκοι αξιολόγησης υποβάθμισαν περαιτέρω την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας.
Στην Αμερική, το σημείο καμπής επήλθε όταν έγιναν τα τεστ αντοχής στις τράπεζες στις αρχές του 2009. Αυτά τα τεστ θεωρήθηκαν αξιόπιστα, και το αποτέλεσμά τους ώθησε τις αρχές της χώρας να αναγκάσουν αρκετές τράπεζες να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους. Κάτι ανάλογο όμως δεν έγινε στα αντίστοιχα ευρωπαϊκά τεστ. Και όπως φαίνεται, ούτε τα νέα φετινά τεστ θα είναι ιδιαίτερα αυστηρά. Ο λόγος για αυτό είναι απλός: Οι αμερικανικές αρχές δοκίμασαν τις αντοχές των τραπεζών στο να μπορούν να αντέξουν τη πτώση που οι αγορές φοβόντουσαν. Αντιθέτως, οι ευρωπαϊκές αρχές αρνούνται να δοκιμάσουν το σενάριο το οποίο φοβούνται πιο πολύ οι αγορές, και που είναι οι απώλειες στα δάνεια προς κράτη και τράπεζες της περιφερειακής Ευρώπης.
Ένα τρίτο μάθημα βγαίνει από μια λίγο πολύ άγνωστη πτυχή της αμερικανικής εμπειρίας. Η μείωση του χρέους είναι σχετικά εύκολη υπόθεση στις ΗΠΑ, επειδή η νομοθεσία περιορίζει την αποπληρωμή κάποιου στεγαστικού έως την αξία του ακινήτου. Επιπλέον, η αμερικανική νομοθεσία περί χρεοκοπίας μπορεί να απαλλάξει κάποιον απ τα χρέη του, μέσα σε ελάχιστους μήνες.
Φυσικά, τα εκατομμύρια των προσωπικών πτωχεύσεων και οι κατασχέσεις ακινήτων στην Αμερική, κάθε άλλο παρά δημοφιλείς είναι. Παρέχουν όμως μια ανακούφιση, επιτρέποντας στα νοικοκυριά να κάνουν μια νέα αρχή. Αυτό είναι που επιτρέπει την αργή αλλά σταθερή αύξηση της κατανάλωσης στις ΗΠΑ.
Αντιθέτως, η αναδιάρθρωση του χρέους, τόσο για τράπεζες όσο και για κυβερνήσεις, θεωρείται πολιτικά απαράδεκτη στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει πως η κρίση της Ευρώπης θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από την αντίστοιχη αμερικανική. Τα νοικοκυριά της Ισπανίας και της Ιρλανδίας θα βασανίζονται επί δεκαετίες προκειμένου να αποπληρώσουν στεγαστικά δάνεια που πήραν, και τα οποία όμως δεν μπορούν πλέον να εξυπηρετήσουν. Η δε ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει μια ατέλειωτη διαδοχή περικοπών δαπανών, με το κάθε βήμα να είναι πιο δύσκολο από το προηγούμενο, και την οικονομία της σε περιδίνηση.
Η ανακούφιση από το χρέος, προκάλεσε ελάχιστα προβλήματα στα αμερικανικές τράπεζες, επειδή ένα σημαντικό μέρος των επισφαλών δανείων που είχαν χαρακτηριστεί με ΑΑΑ, είχε διατεθεί σε εύπιστους ξένους. Ένα μεγάλο μέρος των απωλειών στα επισφαλή αυτά δάνεια φορτώθηκε στις πλάτες τραπεζών της Β. Ευρώπης, καθιστώντας τις ανίκανες να αντέξουν περαιτέρω απώλειες από ενδο-ευρωπαϊκά δάνεια. Αυτό όμως το ζήτημα πρέπει να οδηγήσει σε ένα δυναμικό πρόγραμμα επανακεφαλαιοποίησης, και όχι σε κάποια αδύναμα stress tests.
Η Ευρώπη κάνει ένα βασικό λάθος, χαρακτηρίζοντας ως ταμπού δυο θεμελιώδεις θεραπείες της κρίσης της: την αναδιάρθρωση του χρέους και τα δυνατά αξιόπιστα τεστ αντοχής των τραπεζών της. Όσο οι Σύνοδοι της ΕΕ επιμένουν σε αυτή τη λάθος επιλογή, η κρίση θα εξαπλώνεται, έως ότου τελικά απειλήσει τη συνολική σταθερότητα του οικονομικού συστήματος ολόκληρης της ευρωζώνης.
S.A.
Πηγή: ANTINEWS - EuropeanVoice.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου