Έλλειμμα διαφάνειας στη συνεργασία του ΥΠΕΚΑ με τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ. Θα διατηρηθεί και μετά τον ανασχηματισμό;

Η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας έχει φέρει στο φως της δημοσιότητας πλήθος περιπτώσεων αδιαφάνειας και κακής διαχείρισης στους χειρισμούς του Δημοσίου, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη πτώση της αξιοπιστίας του συνόλου του πολιτικού μας συστήματος. Ένας από τους τομείς που χαρακτηρίζεται από ουσιαστική έλλειψη θεσμικού ελέγχου, σχετίζεται με το καθεστώς της αθρόας και ανεξέλεγκτης, όπως αποδεικνύεται, χρηματοδότησης των διάφορων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) που δρουν στην Ελλάδα.

Την αντίληψη αυτή που ήδη διακατείχε μεγάλη μερίδα της κοινωνίας μας, ήρθε να επιβεβαιώσει η πρόσφατη έρευνα της Βουλής των Ελλήνων. Τα αποτελέσματα της εισήγησης των Βουλευτών Αθ.Τσούρα και Ι.Τραγάκη οι οποίοι διερεύνησαν με απόφαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας το καθεστώς της δράσης και της λειτουργίας των ΜΚΟ στην Ελλάδα, είναι αποκαλυπτικά και επιβεβαιώνουν την «ανεπάρκεια συντονισμένου ελέγχου των χρηματοδοτήσεων των σχετικών δράσεών τους, απουσία ενιαίου, σαφούς θεσμικού πλαισίου και αδυναμία πλήρους χαρτογράφησης τους». Οι παραπάνω Βουλευτές επισημαίνουν ακόμη πως «Από τα στοιχεία με τις χρηματοδοτήσεις διαφόρων ΜΚΟ που παρασχέθηκαν στην Επιτροπή από τα Υπουργεία, επιβεβαιώθηκε ανάγλυφα η αδυναμία ενός συντονισμένου ελέγχου των χρηματοδοτήσεων, καθώς διαπιστώθηκαν περιπτώσεις χρηματοδότησης ΜΚΟ με αμφισβητούμενη ή ακόμα και ελάχιστη δράση».

Ένα από τα Υπουργεία που παρά την οικονομική κρίση έχει προς διάθεση των διαφόρων ΜΚΟ σημαντικά κονδύλια, τόσο από Εθνικούς όσο και από Ευρωπαϊκούς πόρους, είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ). Το συγκεκριμένο Υπουργείο, από ιδρύσεώς του τον Οκτώβριο του 2009 μέχρι τον πρόσφατο ανασχηματισμό της Κυβέρνησης και την απομάκρυνση της πρώην υπουργού κ.Τίνας Μπιρμπίλη, συνεργάστηκε επιλεκτικά ακόμη και σε νομοπαρασκευαστικό επίπεδο με μία συγκεκριμένη ομάδα περιβαλλοντικών ΜΚΟ που αποτελείται από τις οργανώσεις WWF Ελλάς, Greenpeace, Αρκτούρος, Αρχέλων, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, MOm, Καλλιστώ και Δίκτυο Μεσόγειος SOS.

Η συνεργασία ενός κρατικού φορέα με μία ή περισσότερες μη διαπιστευμένες ΜΚΟ δεν είναι εξορισμού μεμπτή. Το ενδιαφέρον σημείο είναι ότι οι παραπάνω οργανώσεις, ή τα διάφορα νυν και πρώην στελέχη τους, αναλαμβάνουν σχεδόν σε αποκλειστικότητα τις μελέτες και τα έργα για την προστασία, τον έλεγχο και την διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος. Εκτός αυτού, συμμετέχουν, με διορισμένους από το Υπουργείο εκπροσώπους τους, σε πληθώρα διαχειριστικών επιτροπών και φορέων δημόσιας χρηματοδότησης και ελέγχου, με σημαντικό βαθμό εμπλοκής στην κρατική διαχείριση. Είναι προφανές ότι ο όρος «Μη Κυβερνητικός Οργανισμός» με τον οποίο αυτοχαρακτηρίζονται, τείνει να γίνει ασύμβατος με τον ρόλο που αναλαμβάνουν, υποκαθιστώντας σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και τους κρατικούς θεσμούς και την δημόσια διοίκηση. Η δράση των συγκεκριμένων περιβαλλοντικών ΜΚΟ συμπληρώνεται από το γεγονός πως, σε κάποιες περιπτώσεις, οι εκπρόσωποί τους είναι και υπαλληλικά στελέχη του Υπουργείου. Το γεγονός αυτό από μόνο του, πέραν της ηθικής νομιμοποίησης, δημιουργεί και εύλογα ερωτηματικά για τον τρόπο με τον οποίο τα στελέχη αυτά καταφέρνουν τελικά να διακρίνουν και να εξυπηρετούν τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου που χρηματοδοτεί, από τα συμφέροντα των χρηματοδοτούμενων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.

Οι συγκεκριμένες περιβαλλοντικές ΜΚΟ:

• Χρηματοδοτούνται με τεράστια ποσά από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους χωρίς να δημοσιεύουν αναλυτικά στοιχεία για την αξιοποίηση των παραπάνω χρημάτων και συγκεκριμένα για τη μεθοδολογία και την αποτελεσματικότητα των «επιστημονικών» μελετών και προγραμμάτων που εκπονούν.
• Επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό την κατάρτιση νόμων του ΥΠΕΚΑ, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις περιορίζουν σε βαθμό απαγόρευσης θεμελιώδη δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών (που σχετίζονται με το επάγγελμα ή τον ελεύθερο χρόνο τους) υπό το πρόσχημα (στο βαθμό που αυτό δεν τεκμαίρεται επιστημονικά) της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας.
• Αποδεικνύεται σε αρκετές περιπτώσεις πως στερούνται της απαραίτητης επιστημονικής επάρκειας για την κατάθεση προτάσεων και την εκπόνηση επιστημονικών μελετών και προγραμμάτων, ακόμη και για ζητήματα που σχετίζονται με το «αντικείμενό» τους (βλ. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και Κόκκινο Βιβλίο 2009 - Πρόγραμμα life για τον Αιγαιόγλαρο)
• Χρηματοδοτούνται με υπέρογκα ποσά, που ξεπερνούν ακόμη και τα 2.000.000 ευρώ ετησίως, από διάφορα «ιδρύματα» που εδρεύουν σε φορολογικούς παραδείσους (βλ. WWF), από πολυεθνικές επιχειρήσεις, κλπ. Το γεγονός αυτό εγείρει ερωτηματικά για το καθεστώς αυτών των επιχορηγήσεων, για τις προτεραιότητες που θέτουν οι χορηγοί αλλά και οι αποδέκτες των χρηματοδοτήσεων καθώς και για την επίδραση που ενδεχομένως έχει η οικονομική δραστηριότητα και τα συμφέροντα των πολυεθνικών επιχειρήσεων και των θυγατρικών τους πολλές φορές ιδρυμάτων.
• Οι 7 από τις 10 δεν εντάχθηκαν στον έλεγχο που διενεργείται από τις αρχές του έτους από τον αρμόδιο εισαγγελέα, καθώς έχουν ιδρυθεί προ του 1997 γεγονός που εγείρει έντονα ερωτηματικά.
• Η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, σαν επισφράγισμα της αδιαφανούς εμπλοκής των συγκεκριμένων περιβαλλοντικών ΜΚΟ στο δημόσιο βίο, θα τις διαφημίσει δωρεάν σε σποτάκια που θα κοστίσουν 24.600 ευρώ μόνο για τη δημιουργία τους και πιθανά πολύ περισσότερα για την προβολή τους...

Με βάση τα παραπάνω, εκτιμούμε πως μέχρι τη θέσπιση κανόνων για «τη διαμόρφωση και επικαιροποίηση ενός ενιαίου εθνικού και δεσμευτικού μητρώου ΜΚΟ» και «τη δημιουργία ενός ευέλικτου τακτικού μηχανισμού ελέγχου των οικονομικών στοιχείων των ΜΚΟ όταν αυτές επιχορηγούνται από κρατικούς πόρους» που προτείνεται από τους Βουλευτές στη σχετική εισήγησή τους, το ΥΠΕΚΑ υπό την νέα ηγεσία του πρέπει να προχωρήσει άμεσα και αποτελεσματικά,

• Στην αξιολόγηση, τον έλεγχο και τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της δράσης όλων των περιβαλλοντικών ΜΚΟ σε οικονομικό και επιστημονικό επίπεδο για τα χρηματοδοτούμενα και συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα που εκπόνησαν με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους μέχρι σήμερα.
• Στην αναθεώρηση και επαναξιολόγηση όλων των διατάξεων που υπέγραψε η τέως Υπουργός ΠΕΚΑ κα Μπιρμπίλη και προέβλεπαν τη συμμετοχή εκπροσώπων των (συγκεκριμένων) ΜΚΟ σε θεσμικές επιτροπές και φορείς που σχετίζονται με τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας και την κατανομή και διάθεση των σχετικών (πράσινων) πόρων, όπως είναι η «Στρατηγική Επιτροπή Περιβαλλοντικής Πολιτικής», η «Επιτροπή Φύση 2000», η διαχειρίστρια αρχή του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδος «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» καθώς και όλες οι αρμόδιες επιτροπές για την κατανομή και διάθεση εθνικών και κοινοτικών κονδυλίων που αφορούν στην προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας.

Ελπίζουμε ότι η νέα ηγεσία του ΥΠΕΚΑ και προσωπικά ο νέος Υπουργός κ.Γιώργος Παπακωνσταντίνου, θα αξιοποιήσει τόσο τα πορίσματα της Επιτροπής Διαφάνειας της Βουλής, όσο και την επιτακτική ανάγκη της κοινωνίας να τερματιστεί το καθεστώς κατασπατάλησης του δημοσίου χρήματος σε αμφίβολης αποτελεσματικότητας δραστηριότητες της περιβόητης βιομηχανίας περιβαλλοντικών μελετών που έχει στηθεί στον τόπο μας τα τελευταία χρόνια, και θα ξεδιαλύνει το θολό τοπίο που έχει δημιουργήσει η δράση και η συμμετοχή των ΜΚΟ στον δημόσιο βίο της χώρας. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να κατοχυρωθεί θεσμικά η απόλυτη διαφάνεια στις μελλοντικές συνεργασίες και σχέσεις του ΥΠΕΚΑ με τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ, να δημοσιευτούν όλα τα κριτήρια που διέπουν τις αποφάσεις επιλογής τους ως συνεργάτες, τα κριτήρια αναθέσεων των διάφορων περιβαλλοντικών μελετών και προγραμμάτων αλλά και η αξιολόγηση κάθε μελέτης ή προγράμματος που εκπονούν με εθνικούς - κοινοτικούς πόρους, έτσι ώστε να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια στους χειρισμούς του ΥΠΕΚΑ που αφορούν σε δημόσια περιουσία (φυσικό περιβάλλον) και δημόσιο χρήμα (πράσινοι πόροι).

Από τις πρώτες μέρες ανάληψης καθηκόντων από τη νέα ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, η ομάδα των 10 περιβαλλοντικών ΜΚΟ επισκέφθηκε ήδη το Υπουργείο για ενημέρωση προφανώς του νέου Υπουργού. Ελπίζουμε ότι με την ίδια ταχύτητα και αποδοχή θα γίνουν δεκτά και τα αιτήματα των κυνηγετικών οργανώσεων οι οποίες, τόσο θεσμικά όσο και ουσιαστικά, πρέπει να είναι οι βασικοί συνεργάτες του Υπουργείου στα θέματα του κυνηγιού.

Καλούμε την νέα ηγεσία του ΥΠΕΚΑ να οριοθετήσει τις σχέσεις και την επιρροή των διάφορων περιβαλλοντικών ΜΚΟ σε ό,τι αφορά την διαχείριση του κυνηγιού στην χώρα μας, να απορρίψει όλες τις ιδεολογικές αντικυνηγετικές προκαταλήψεις τους και να εφαρμόσει επιτέλους επιστημονικές μεθόδους και κριτήρια στη διαχείριση της θήρας και των θηραματικών πληθυσμών.

Σχετικοί σύνδεσμοι:

Εγκριση της ΓΓΝΓ για απευθείας ανάθεση δημιουργίας διαφημιστικών spots με τις γνωστές ΜΚΟ (26/7/2011)
http://et.diavgeia.gov.gr/f/ypakp/ada/4ΑΣΤΛ-2Α6

Ζούγκλα: Όργιο εκατομμυρίων με σφραγίδα ΜΚΟ (25/7/2011)
http://www.zougla.gr/page.ashx?pid=2&aid=353963&cid=4

Το χρονικό: "ΥΠΕΚΑ & ΜΚΟ ενάντια στη Θήρα" (5/7/2011)
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=art/ypekamko.htm

Αδιαφανής ανάθεση μελέτης του ΥΠΑΑΤ στην Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (19/5/2011)
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=act/2011/eoe.htm

Βιομηχανία μελετών για τη «σωτηρία» και την «προστασία» του περιβάλλοντος (22/3/2011)
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=act/2011/mel.htm

Διαβάστε μεγάλες αλήθειες για τις ΜΚΟ (αγνώστου συντάκτη, 3/2011)
http://planet-greece.blogspot.com/2011/03/blog-post_15.html

Ύποπτες μεθοδεύσεις κατά της Θήρας από την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ στην επικείμενη αναμόρφωση της Δασικής Νομοθεσίας (23/2/2011)
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=act/2011/adn.htm

Προστασία βιοποικιλότητας ή βιομηχανία παραγωγής περιβαλλοντικών μελετών; (15/2/2011)
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=act/2011/bio.htm

Το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο για τα πουλιά (5/8/2010)
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=act/2010/redbookgr.htm

Το Πράσινο Ταμείο και οι Μή Κυβερνητικές Οργανώσεις (17/2/2010)
http://www.orion.net.gr/index.php?m=2&c=act/2010/mail2politic3.htm

Η άποψη του "Αρχιπελάγους" με τίτλο "Απόπειρα χειραγώγησης του περιβάλλοντος στην Ελλάδα" (29/5/2009)
http://www.archipelago.gr/LinkClick.aspx?fileticket=yK7g0OHR6uA%3d&tabid=196

www.orion.net.gr